Bilgisayar Mühendisleri Portalı

Damardan oyun düşkünü değiller

“Benim bir çiftlik fantazim var, sizin yok mu?” diye soruyor kendisi de bir şehirli olan 43 yaşındaki Mark Pincus. Zynga’nın kullanıcılarının çoğunu kendisi gibi damardan oyun düşkünü olmayanların oluşturduğunu söylüyor.

Zynga’nın oyunları Facebook’ta daha önce başlatılan birçok işin aksine reel para kazandırıyor. Pincus miktarı açıklamasa da, Zynga’nın sanal mallar satarak –sanal bir çiftliği, diyelim dekore etmek üzere 5,40 dolar karşılığında bir mavi renkli ahır, 2,40 dolara bir bahçecini- bu yıl an az 100 milyon dolarlık gelir elde edip kara geçmesini bekliyor. 2007 yılında kurulan şirket taşeronlar da dahil 530 kişi çalıştırıyor.

Playfish ve Slashkey gibi rakiplere açık ara fark atan Zynga’nın sosyal oyunları en büyük aktif kullanıcı sayısına sahip. Kleiner Perkins Caufield & Byers, Unione Square Ventures ve Foundry Group gibi yatırımcılardan 39 milyon dolar toplayan şirket gelecek yıl halka açılmaya hazırlanıyor. Oysa rakipler Zynga’yı fikir hırsızlığıyla suçluyor. FarmVille’in öncesinde SlashKey’in Farm Town ve Çinli bir şirketin Happy Farm adlı oyunlarının da aralarında bulunduğu başka benzer oyunlar vardı. Cafe World de, rakip Playfish’in Restaurant City adlı popüler oyununun ardından ortaya çıktı. Playfish Yönetim Kurulu üyesi Benjamin Holmes, Cafe World’ü kendi oyunlarının “piksel-piksel kopyası” olarak niteliyor. Pincus ise çiftlikten hayvan bakımına kadar her kategoride birden çok oyun bulunduğunu ve Zynga’nın hit oyunlarının kendi araştırmaları ve taktiksel formüllerine dayandığını söylüyor.

Zynga’nın, nisan ayından bu yana federal mahkemede rakiplerine karşı 20 kadar telif ya da marka ihlali davası açması, şirketin daha küçük firmaları yok etmek üzere dava yoluyla sıkıştırdığı suçlamalarını da beraberinde getirdi. Zynga tamamıyla kendi varlıklarını korumaya çalıştığını ve esas olarak oyun-içi sanal poker parasını karaborsada satan ufak tefek şirketlerin peşine düştüğünü söylüyor.

Harvard'tan işletme lisansı

Zynga’nın yönetim kurulu üyesi ve sosyal ağ LinkedIn’in kurucu ortağı Reid Hoffman, davaların çoğunun Zynga’nın bilgisayar sistemlerine kod çalınmak üzere tecavüz edilmesi gibi ciddi sorunları hedef aldığını söylüyor. Bir dava, rakip Playdom’un Zynga’nın işe aldığı yeni çalışanlara şirketin gizli bilgilerini vermeleri için baskı yaptığını ileri sürüyor. Zynga, Playdom’u yeni oyunlar yaratmak üzere kullandığı “gizli sosu” içeren hizmete özel “elkitabını” çalmakla suçladı.
Playdom bir açıklamasında davanın “Zynga’nın dava açma tutkusuna bakıldığında sürpriz olmadığını” söylüyor. Şirket, Zynga’nın “elkitabına” ve “gizli sosuna” herhangi bir ilgi duymadığını açıkladı.

Pincus, mahkeme salonları dışında yıldızının yükseldiğine tanık oluyor. Harvard’dan işletme yüksek lisansına sahip eski bir yönetim danışmanı ve risk sermayecisi olan Pincus, geçmişte riskli yatırımlardan epey para kazanmış fakat asla yüksek gelirli bir şirket yaratmamıştı. Google, Facebook ve Amazon.com’la aynı kefeye koyarak söz ettiği Zynga, onun bu hedefine karşılık geliyor.

Pincus ilk girişim başarısını 1996’da tattı. Web’den kullanıcıların hard disklerine otomatik olarak içerik yükleyen şirketi Free-loader’ı 38 milyon dolara online haber hizmeti veren Individual Inc.’e satmıştı. Daha sonra PC’lere teknoloji desteğini otomatik hale getiren yazılımlar satan Support.com’u hayata geçirdi. Şirket 2000’de halka açıldığında 60 milyon dolar topladı. Pincus ilk halka arzında Support.com’un yüzde 17’sine sahipti.

Daha sonra 2003’te insanların buluşup online sohbet edebildiği ilk sosyal ağlardan Tribe’ı kurdu. Fakat sitede YouTube ve Flickr’ın henüz ortaya çıkmadığı 2003 öncesinde kullanıcıları bağlayacak yeterince özellik yoktu. Şirket başarısız oldu.

Amaç vakit doldurmak

Halen 300 milyon aktif kullanıcısı bulunan Facebook’un gösterdiği hızlı büyüme Pincus’a büyük bir fikir esinlemişti. “Elinizde böyle bir kokteyl parti var. Herkesi -Facebook’ta- bir araya getirmişsiniz” diyor, “Fakat ortada meşgul olacakları bir şey yok.” Kullanıcıların vaktini doldurmanın bir yolu arkadaşlarla arasında oynanabilecek oyunlardı.

Pincus, 2007 başlarında Facebook’un sitesini yakınlarda oyun üreticileri gibi yazılım geliştiricilere açacağını öğrenmişti. Vakit geçirmeksizin, küçük bir ekiple birlikte daha sonra Texas Hold’Em Poker’e dönüşecek olan bir iskambil oyunu üzerinde çalışmaya başladı. Bu, online arkadaşlar arasında oynanabilecek ilk Facebook poker oyunuydu; kumarcılar ellerini oynayan arkadaşlarının resimlerini bile görebiliyordu. Oyuncular fiş almak için reel para harcıyor -75 bin dolarlık fiş 5 dolara, 5 milyon dolarlık fiş ise 50 dolara mal oluyor- fakat fişleri hiçbir şekilde nakde çeviremiyorlar.

Zynga oyunculara oyunda kalmak için bir başka yol da gösterdi: Fiş satın almak için kredi kartı kullanmak yerine pazarlamacılardan gelen bir tür satış teklifini de onaylayabiliyorlar. Bilgisayarlarına TripAdvisor’dan bir uygulamayı yükleyebiliyor ya da Netflix’e üye olabiliyorlar. Zynga, müşterilerinden birinin herhangi bir satış teklifini kabul ettiği her seferinde miktarı açıklanmayan bir komisyon alıyor. Pincus, şirket gelirinin en büyük bölümünün sibermal satışlarından geldiğini söylese de bu tür satış teklifleri halen Zynga’nın işinin büyük dilimini oluşturuyor.

Zynga, FarmVille ve Cafe World gibi diğer oyunlarını inşa ederken Pincus’un “altın teknikler” olarak tanımladığı “hasat” konsepti gibi stratejiler kullanıyor. FarmVille oyuncularının tahıllarını olgunlaşma aşamasında periyodik olarak kontrol etmeleri, sonra da hasat için siteye geri dönmeleri gerekiyor. Bu da sanal koyunlara ya da korkuluklara olsun daha fazla harcama yapma fırsatı anlamına geliyor. Hevesli restoran sahiplerinin yiyecek dolu tabakları tezgah üzerinde bırakamadıkları Cafe World’de de bir tür hasat konsepti var. Tabakların tezgahtan alınıp bozulmadan önce müşterilere servis edilmesi gerekiyor.
Pincus, oyun geliştirme sürecine yakından müdahil oluyor ve sanal çiftçilik gibi doğru oyun kategorilerini seçmesi nedeniyle şirket yönetiminin takdirini kazanıyor. Standartlarına uymayan yeni oyunları daha başlamadan öldürerek de çalışanları öfkelendiriyor. Pincus, şirketin geliştirmek için 2 milyon dolar harcadığı Guild of Heroes adlı bir kılıç dövüşü oyununu iptal etti. “Bu yüzden birkaç kişi şirketten ayrılmıştı” diye hatırlıyor Pincus.

Niyeti rekabeti öldürmek değil

Zynga’nın hacmi ve oyun yelpazesinin genişliği yeni oyunlarını daha iyi pazarlamasını sağlayan bir klasik ağ etkisi yaratıyor. Acemi kullanıcılar Cafe World’e ilk girişlerinde Mafia Wars’un kendilerini bu çete oyununu denemeye davet eden reklamı ile karşılaşabiliyor. Şirket, karlarını da Facebook’ta reklama yatırıyor. Zynga oyuncuları kazanımlarını sık sık Facebook’taki arkadaşlarına duyuruyor; biri FarmVille’de oynamaya başladığında ya da Mafia Wars’ta yeni bir seviyeye ulaştığında arkadaşları bir bildirim alabiliyor.

Zynga’nın, oyunlarının ana platformu olarak Facebook’a olan bağımlılığında madalyonun bir de öteki yüzü var. Kendisi için sağlam bir gelir modeli bulmak için çabalayan bu sosyalleşme sitesi, dışarıdan gelen oyun şirketlerine bir harç koyup gelirlerinden komisyon talep edebilir. Bu durumda, Zynga’nın birkaç kişilik ekiplerin sadece on bin dolarlar karşılığında hit oyunlar geliştirebildiği bir iş alanındaki egemenliğini devam ettirip ettiremeyeceği gibi daha kapsamlı bir soru gündeme geliyor.

Facebook’un oyun ve uygulama şirketi RockYou’yu destekleyen Silikon Vadili girişim sermayesi firması DCM’nin ortağı David Chao, “Girişteki bariyer düşük ve nispeten hızla kopyalayabilirsiniz” diyor. Bunun da Zynga’nın kendi alanını korumak için bu kadar çok dava açmasının nedenlerinden biri olabileceğini ileri sürüyor Chao.

Pincus, niyetinin rekabeti öldürmek olmadığını söylüyor. Fakat rakipleri Zynga’nın da izini sürdüğü Facebook altınıyla dolu küpün peşini kovalarken onun kazanan oyunlar üretmeye devam etmesi gerekiyor. Bu, üzerine iddiaya girebileceğiniz bir şey.

(*) Rebecca Buckman imzalı bu haber FORBES TÜRKİYE'nin aralık sayısından alınmıştır. www.bilgisayarmuhendisleri.com